หลายคนอาจจะยังไม่รู้ว่าเดือน 5 ตามปฏิทินทางจันทรคติจีนนั้น มีวันสำคัญอีกอย่างที่สืบทอดมาแต่โบราณ และมีส่วนเกี่ยวข้องกับบุคคลสำคัญของชาวจีนด้วย ประเพณีนี้คล้าย ๆ กับเช้งเม้ง คือมีการไหว้บรรพบุรุษด้วยอาหารหวานคา;ที่มีชื่อเรียกว่า “บ๊ะจ่าง” เทศกาลที่ว่านั่นคือ “เทศกาลตวรอู่เจี๊ย” หรือ ” เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง ” นั่นเอง ประเพณีจีนโบราณนี้มีความสำคัญกับคนจีนอย่างไร วันนี้เราจะไปดูกัน
เทศกาล ไหว้บ๊ะจ่าง สำคัญอย่างไร
เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง หรือ เทศกาลตวนอู่ หรือ เทศกาลตวงโหว ( 端午节,端陽節) เป็นประเพณีจีนโบราณ ที่จัดขึ้นเพื่อเป็นการระลึกถึงการจากไปของ “ชีหยวน” กวีผู้จงรักภักดีต่อแคว้นฉู่มาก เมื่อถูกแคว้นฉินรุกราน เจ้าผู้ครองแคว้นเชื่อคำกราบทูลยุยง โป้ปดของขุนนาง จึงพ่ายแพ้เสียเมืองสิ้นกษัตริย์ ชีหยวนเสียใจมาก จึงกระโดดน้ำตายในวันที่ 5 เดือน 5
พอชาวบ้านรู้ข่าว ก็พากันพายเรือตามหาชีหยวน ระหว่างทางก็นำข้าวที่ใส่กระบอกไม้ไผ่โยนลงน้ำ ล่อปลาไม่ให้ปลากินศพของชวีหยวน จึงได้ถือให้ทุกวันที่ 5 เดือน 5 (ปฏิทินจันทรคติ) เป็นวันไหว้บ๊ะจ่าง และรัฐบาลจีนยังกำหนดให้วันขึ้น 5 ค่ำ เดือน 5 นี้เป็น วันกวีจีน (The Chinese Poet’s Day) อีกด้วย เนื่องจากชีหยวน นับเป็นอีกผู้หนึ่งที่เป็นกวีคนสำคัญของจีนนั่นเอง
วันไหว้บ๊ะจ่าง คนจีนทำอะไรบ้าง
ทำพิธี ไหว้บ๊ะจ่าง
ในวันนี้คนจีนทั่วโลกจะทำพิธีไหว้บ๊ะจ่าง ชาวจีนเชื่อว่าการบูชาเทพเจ้ามังกรด้วยขนมบ๊ะจ่าง จะนำพาความโชคดีและสิริมงคลมาให้ ในวันนี้ประชาชนจะนำบะจ่างไปไหว้บรรพบุรุษ ไหว้เจ้าที่ ไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เคารพนับถือในเทศกาลนี้นั่นเอง
บ๊ะจ่าง เป็นชื่อเรียกอาหารจีนเพื่อสุขภาพ ที่ทำมาจากส่วนผสมหลายอย่าง เช่น ข้าวเหนียว เห็ดหอม กุ้งแห้ง ถั่วลิสง กุนเชียง เนื้อหมู เป็นต้น นำมาผัดให้ข้าวเหนียวสุกจากนั้นตักใส่ลงในใบไผ่ทรงสามเหลี่ยม มัดเชือก แล้วนำไปนึ่งต่อให้สุกอีกที
สมัยก่อนเชือกที่ใช้เชือกกล้วยหรือเชือกปอมัดห่อบ๊ะจ่าง โดยจะจับบ๊ะจ่างมัดพวงเล็กหรือใหญ่ พวงละ 10 ลูก หรือ 15 ลูก
ข้าวเหนียวที่ใช้ทำบ๊ะจ่างต้องคัดมาอย่างดี ถ้าคัดได้แบบเม็ดต่อเม็ดจะดีมาก และเม็ดข้าวต้องไม่ลีบหรือเม็ดข้าวสารเจือปน
การแข่งเรือมังกร (Dragon Boat Festival 龙舟赛)
นอกจากจะมีการตั้งโต๊ะไหว้เจ้าในวันไหว้บะจ่างแล้ว ก็ยังมีประเพณีการแข่งเรือมังกร (Dragon Boat Festival 龙舟赛) จัดอย่างยิ่งใหญ่ในวันนี้ด้วย ตามความเชื่อที่ว่า เป็นวันที่มีความเกี่ยวเนื่องในการบูชาเทพเจ้ามังกรอีกด้วย
ทำความสะอาดบ้าน จุดเครื่องกำยาน
นอกจากนี้มีการทำความสะอาดบ้าน และจุดเครื่องหอมรวมถึงกำยาน เพื่อให้บรรยากาศในบ้านดูสดชื่นขึ้น เพราะเชื่อว่าเป็นวันที่เหล่าปิศาจจะออกมาสำแดงเดช จึงต้องมีการป้องกันไม่ให้ภูตผีปิศาจเข้ามากล้ำกราย และไล่ผีออกจากบ้าน
ในวันนี้สัตว์มีพิษทั้ง 4 ชนิด อันได้แก่ แมงป่อง แมงมุม ตะขาบ และงู จะพากันหลบซ่อนตัว จึงเป็นโอกาสที่เจ้าบ้านจะต้องอบบ้านด้วยการจุดกำมะถัน เพื่อไม่ให้สัตว์มีพิษเหล่านี้กลับเข้ามาอาศัยได้อีก บางคนก็จะดื่มเหล้ายาที่ผสมด้วยผงกำมะถันด้วย เพราะเชื่อว่าสามารถป้องกันโรคภัยไข้เจ็บได้เป็นอย่างดี
การ ไหว้บ๊ะจ่าง เฮงเฮงเฮง แบบฉบับ “ซินแสนัตโตะ”
สำหรับเคล็ดลับในการไหว้บะจ่างให้เฮงเฮงเฮง “ซินแสนัตโตะ” มีคำแนะนำดังนี้
- ให้ไหว้บะจ่างเป็นเลขคู่ เช่น 2 ลูก, 4 ลูก, 6 ลูก หรือ 8 ลูก
- หากใครต้องการขอพรเรื่องใหญ่ ๆ สำคัญ ๆ แนะนำให้ไหว้ด้วย บะจ่าง 8 ลูก พร้อมด้วยผลไม้ 5 อย่าง และน้ำชา 5 ถ้วย
- ผลไม้มงคลที่ควรเตรียมมาตั้งโต๊ะไหว้ ได้แก่ ส้ม แอปเปิ้ลแดง สาลี่ แก้วมังกร และกล้วยหอม
- ขณะที่ไหว้บูชาเทพเจ้ามังกร สามารถขอพรเปิดดวงให้ตนเองและครอบครัวโชคดี ร่ำรวยเงินทอง โดยให้ไหว้ด้วยความตั้งใจจริง
สรุปส่งท้าย
ก็พึ่งจะเข้าใจวันนี้เอง ว่าอาหารจีนห่อใบไม้ ชื่อ “บ๊ะจ่าง”นั้น มีที่มาจากการเสียชีวิตของบุคคลสำคัญของจีนอย่างชูหยวน จนเกิดมาเป็น “ประเพณี ไหว้บ๊ะจ่าง ” และขนมสำคัญต่อชาวจีนมาจนถึงทุกวันนี้ เรียกว่าทุกอย่างไม่ว่าจะเป็น อาหารหวานคาว ล้วนมีที่มาที่ไปแทบทุกชิ้น พอรู้แบบนี้หลายคนคงมองหาอาหารหรือของหวานรอบตัว และลองค้นดูว่ามีที่มาที่ไปมีประวัติความเป็นมาอย่างบ๊ะจ่างหรือเปล่าสินะ
บทความที่เกี่ยวข้อง
