“มึง ๆ กินเจ คืออะไร ทำไมต้อง กินเจ ด้วยวะ?” หญิงสาวเจ้าเนื้อคนหนึ่ง พูดขึ้นท่ามกลางโต๊ะอาหาร เพื่อน ๆ กำลังทานข้าวกันอยู่ เพราะเธอไม่ใช่ลูกหลานชาวจีน เธอจึงไม่เข้าใจการ กินเจ…
“กินเจ ก็คือ วันกินผักแห่งชาติแหล่ะ!” สาวร่างบาง ผิวขาว หน้าหมวย ๆ เอ่ย
“อ้าวหรอ มีด้วยหรอวะ! ต้องไปกรอกข้อมูลสมัครมั้ย”
“กูพูดเล่น อีบ้า! ไม่รู้จักกินเจจริง ๆ หรอ!” สาวร่างบางเอ่ย
“เออดิ ถ้ากูรู้จัก กูคงชอบกินผักไปแล้วแหล่ะ กูกินแต่เนื้อมึงก็เห็น!” สาวร่างอวบซัดหมูกรอบเข้าปาก “มึง ๆ กินเจ เขาว่าได้บุญจริงหรอวะ!”
“ได้บุญสิ! เดี๋ยวจะเล่าให้ฟังว่าทำ!” สาวร่างเล็กตักผักใส่จานสาวใหญ่ “แต่ก่อนอื่นมึงง่ะ กินผักบ้างนะ!”
“ไม่กิน ๆ! เอาออกไปไกล ๆ เลย!” หญิงอวบโมโห “โอ้ย! ถ้ากินเจได้บุญ กูคงเป็นคนบาป 2020 แล้วแหล่ะ”
“กูก็ว่างั้นแหล่ะ… ไม่น่าล่ะ กรรมตามสนอง ริดสีดวงขึ้นก้นเลย เพราะมึงไม่ทำบุญนี่เอง”
“จริง หรอ! เห้ย งั้นพากูไปทำบุญหน่อยสิ กูอยากหาย” สาวอวบหัวเสีย…
“กูพูดเล่นมั้ย! มึงเอาเวลาทำบุญ ไปกินผัก กินเจ บ้างเถอะ ช่วยทั้งบุญ ช่วยทั้งขับถ่ายด้วย!”
กินเจตรงกับวันที่เท่าไหร่?
คำตอบ : เทศกาลกินเจ 2563 ปีนี้ เริ่มตั้งแต่วันที่ 17 ตุลาคม – วันที่ 25 ตุลาคม 2563
กินเจทำไม?
คำตอบ : ฟังดี ๆ นะคะคุณพี่ จุดประสงค์หลักของการกินเจ มีอยู่ด้วยกัน 3 ประการ ก็คือ
- กินเพื่อสุขภาพ ก็อย่างที่รู้ ๆ กันว่า กินแต่หมู แต่เนื้อทุกวัน อึแข็ง ก็กลายเป็นริดสีดวง หรือเคยเห็นไหม เพื่อนบางคนหน้าบี้ หน้าบูดทุกวัน… “มึงเป็นอะไร ขี้ไม่ออกหรอ!” มันอาจจะจริง ก็ได้นะ อุปส์… ทานผัก ผลไม้บ้างสักครั้งใน 1 ปี เพื่อให้ร่างกายรับสารอาหาร ก็ส่งผลดีต่อสมรรถภาพระยะยาว!
- กินด้วยจิตเมตตา อย่างที่รู้ ๆ กันว่า เราไม่ได้ฆ่าเอง ก็จริง… แต่คนอื่นฆ่า! เรากินเนื้อสัตว์เหล่านั้นเข้าไป เราก็ได้รับเลือดเนื้อ ของสิ่งมีชีวิตอื่นอยู่ดี ก็คือเราเบียดเบียน เอาเขามากินนั่นแหล่ะ! ละเว้นบ้างสักครั้งในปี เพื่อเป็นการแสดงความเมตตาต่อสัตว์อื่น
- กินเพื่อเว้นกรรม อย่างที่รู้ ๆ กันว่า ในศาสนา พุทธเชื่อเรื่อง กรรมเวร ก็คือชาตินี้เราไปซื้อเขากิน ชาติหน้าเราก็ถูกเขาซื้อมากินบ้างนะ ตัวดีเลย! พวกที่ชอบกินอาหารทะเลสด ๆ นึ่งปูสด ๆ ลวกจิ้มกุ้งสด ๆ ทั้งที่เขายังเป็น ๆ อยู่ ทำให้เขาทรมาณ ชาติหน้าเราก็ต้องระวังไว้บ้างน้า… ถ้ายังเชื่อบุญบาป ก็งดเว้นสักครั้งต่อปี มากินเจกันเถอะ!
เจ หมายถึงอะไร?
คำตอบ : “เจ” หมายถึงตัวอักษร J ในภาษาอังกฤษ… ไม่ใช่แล้ว! คนละเจกัน… คำว่า “เจ” ในภาษาจีน (ทางพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน) มีความหมายว่า “อุโบสถ” เดิมหมายความว่า “การกินอาหารก่อนเที่ยงวัน” ตามแบบอย่างของชาวพุทธที่รักษาอุโบสถศีล หรือรักษาศีล 8 ที่จะไม่กินอาหารหลังเที่ยงวันไปแล้ว
แต่สำหรับพุทธนิกายมหายานนั้น! “การรักษาอุโบสถศีล” จะรวมถึงการไม่กินเนื้อสัตว์ด้วย เราจึงนิยมเรียกการไม่กินเนื้อสัตว์รวมไปกับการกินเจ ในปัจจุบันผู้ที่กินอาหารทั้ง 3 มื้อ แต่ไม่กินเนื้อสัตว์ก็ยังคงเรียกว่า “กินเจ”
ดังนั้น! ความหมายของการกินเจ = ไม่เพียงแต่ไม่กินเนื้อสัตว์ แต่ยังเป็นการดำรงตน อยู่ในศีลธรรมอันดีงาม มีความบริสุทธิ์ สะอาด ทั้งกาย วาจา ใจ อีกด้วยนะจ๊ะ…
ตำนานกินเจเกิดอะไร?
คำตอบ : ตำนานกินเจ มีอยู่ด้วยกันหลายตำนวนมาก สั้น ๆ ง่าย ๆ ได้ใจความ… ประเพณีกินเจที่ชาวจีนเรียกกันว่า “เก้าอ๊วงเจ” หรือ “กิ้วอ๊วงเจ” แปลว่า “เจเดือน 9” โดยคำว่า “เก้าอ๊วง” หรือ “กิ้วอ๊วง” แปลว่า “พระราชา 9 องค์” หรือนพราชา
ตามตำนาน เก้าอ๊วงฝ่ายมหายาน การกินเจเป็นการกินเพื่อสักการบูชาพระพุทธเจ้า ในอดีตกาล 7 องค์ และพระมหาโพธิสัตว์อีก 2 องค์ คือ พระศรีสุขโลกปัทมอรรถอลังการโพธิสัตว์ และพระศรีเวปุลกสังสารโลกสุขอิศวรโพธิสัตว์ รวมเป็น 9 องค์ (หรือ “เก้าอ๊วง”) พวกท่านทรงตั้งปณิธานโปรดสัตว์โลก จึงได้แบ่งกายมาเป็นเทพเจ้า 9 องค์ด้วยกัน ลงมาบนโลก… จึงต้องมีพิธีการไหว้เจ้า ต้อนรับเทพทั้ง 9 องค์ และพิธีส่งเทพเจ้ากลับในวันสุดท้าย
กินเจได้บุญยังไง?
คำตอบ : การกินเจ เป็นการตั้งมั่น อยู่บนหลักธรรมสำคัญ 2 ประการ ได้แก่
1. การใช้ชีวิตด้วย “อาหารที่ไม่ได้เบียดเบียนคนอื่น” คือ การใช้ชีวิต หาเลี้ยงปากท้อง โดยที่ไม่ต้องไปเบียดเบียนใคร ไม่ต้องฆ่าใคร (ไม่ต้องไปฆ่าสัตว์ หรือสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ) เพื่อเอามากิน เพื่อทำให้ตัวเองดำรงชีวิตต่อ
2. การใช้ชีวิตด้วย “อาหารที่ไม่ได้เบียดเบียนตัวเอง” คือ การใช้ชีวิต หาเลี้ยงปากท้องตัวเอง ด้วยอาหารที่ไม่ได้เบียดเบียนสุขภาพร่างกายตัวเอง ไม่ทำให้ทรุดโทรมเร็วจึงมีการห้ามของมึนเมา สารเสพติด และยังมีข้อพิสูจน์ด้วยว่า เลือดและเนื้อของสัตว์ที่ถูกฆ่าตาย เต็มไปด้วยพิษภัยมากมาย จึงเป็นผลเสียต่อร่างกายโดยตรง!
ทีนี้ก็รู้แล้วใช่ไหมว่า มันได้บุญอย่างไร! ก็คือเป็นบุญกับทั้งตัวเอง และผู้อื่นด้วยนั่นเอง เราไม่เบียดเบียนเขา เราก็ไม่เป็นบาป
กินเจกี่วัน? ทำอะไรบ้าง?
คำตอบ : กินเจทั้งหมด 9 วัน 9 คืน! หลังจากรู้คร่าว ๆ ความสำคัญ ของการกินเจแล้ว เรามาดูกันว่า กินเจมีกิจกรรมอะไรทำบ้าง!
วันแรก แต่ละศาลเจ้าก็จะเปิดหาฤกษ์ยามในการเชิญเจ้า เพื่อดูว่าจะเชิญมาเวลาไหน โดยใช้ “ปวย” 2 อันเสี่ยงทาย โดยการโยน 2 ครั้ง หาก 1 อันหงาย 1 อันคว่ำ แสดงว่า เจ้าทั้งเก้า ได้เสด็จลงมาแล้ว การกินเจจะเริ่มขึ้น! (แต่คนส่วนใหญ่มักกินกันล่วงหน้าเพื่อล้างท้อง)
วันที่สอง ตอนเช้าจะมีการจุดธูปขนาดใหญ่ ตั้งเครื่องเซ่นและเผาไม้หอม เพื่อบูชาเจ้าประจำอ๊าม…
วันที่สาม ไม่มีอะไร นอนอยู่บ้าน กินเจไปพลาง ๆ นะจ๊ะ…
วันที่สี่ เป็นวันที่คนนิยมไหว้เจ้า! ไปที่ไหนจึงจะเห็นว่า ศาลเจ้า แน่นมาก! คนเยอะไปหมด!
วันที่ห้าและหก ก็ไม่มีอะไรเหมือนกัน เป็นวันกินเจนั่นแหล่ะ ผ่าม!
วันที่เจ็ด มาร์คไว้เลย! เป็นวันที่จะเริ่มพิธีบูชาดาว เพื่อขอความเป็นสิริมงคล และรักษาโรคภัยไข้เจ็บ วันนี้เรียกอีกอย่างว่า วัน “ไหว้เจ้าใหญ่” ก็คือไหว้เหมือนกับวันที่สี่นั่นแหล่ะ แต่! ในวันนี้จะมีการซื้อเต่า, ปลาไหล, นก ฯลฯ มาไหว้ด้วยนั่นเอง!
วันที่แปด วันนี้จะมีการลอยกระทง คล้ายการลอยกระทงของคนไทย เพื่อขอบคุณเจ้าแม่คงคาที่ให้น้ำใช้ น้ำดื่ม และให้สิ่งไม่ดีลอยไปตามน้ำ
วันที่เก้า ช่วงเช้าจะมีพิธีทำทาน หรือเรียกว่า “ซิโกว” เป็นการให้ทานแก่ผีไม่มีญาติ และตอนกลางคืนจะมีแห่มังกร, สิงโต, ขบวนของเด็กที่จัดเพื่อเป็นสีสัน
วันที่สิบ เป็นวันสุดท้ายของการกินเจ จะมีการทำพิธีส่งเจ้ากลับสวรรค์ เป็นอันจบเทศกาลกินเจ…
เตรียมตัวก่อนกินเจยังไง?
คำตอบ : พออ่านมาตรงนี้แล้ว ก็ชักตื่นเต้น อยากกินเจบ้างแล้วล่ะสิ! ก่อนกินเจวันจริง เขาก็จะมีการล้างท้องก่อนกินเจกันก่อน!
การล้างท้องก่อนกินเจ ก็คือ การกินเจก่อนถึงวันเทศกาลจริงประมาณ 1-2 วัน นั่นแหล่ะ! ส่วนมากจะนิยมล้างท้อง 1 วันก่อนเจ เพื่อเป็นการล้างของเสีย ล้างเนื้อสัตว์ออกไปให้หมด แล้วก็เพื่อเป็นการปรับตัวไปด้วยนั่นเอง
กินเจกินอะไรได้บ้าง?
หลัก ๆ เลยซึ่งแน่นอนเนอะ! สิ่งที่กินได้ก็คือ ผักและผลไม้ วันนี้จะรวบรวม สิ่งที่คนชอบสงสัยว่ากินได้ไหม มาบอกกัน! เตรียมปากกาจดเลย!
ข้อห้ามในการกินเจหลัก ๆ
ข้อห้ามต่าง ๆ ในการกินอาหารเจสามารถดูได้จากภาพข้างล่างนี้เลย!
สิ่งที่กินได้!
- ชา – ต้องระวังไม่กินชาที่ใส่นมหรือครีมเทียมทุกชนิด
- ยีสต์ – ถูกจัดอยู่ในกลุ่มของเห็ดและรา ไม่ใช่ผลิตภัณฑ์จากสัตว์อย่างที่หลายคนเข้าใจ…
- สาหร่าย – จัดเป็นสิ่งมีชีวิตในกลุ่มพืชชั้นต่ำ ไม่ใช่สัตว์
- พริกไทย – จัดเป็นสมุนไพรชนิดหนึ่ง! แต่ถ้าใครกลัวว่ามันมีกลิ่นฉุน กลัวไม่ได้ ก็ไม่ต้องทานเมื่อความสบายใจ
- มาม่า – ต้องเลือกที่มีสัญลักษณ์เจเท่านั้น!
สิ่งที่กินไม่ได้!
- ผักชี – เป็นผักที่มีกลิ่นฉุนชนิดหนึ่ง ไม่ควรนำมาปรุงอาหารเจ!
- ช็อกโกแลต – ส่วนมากมักจะมีส่วนผสมของนม
- โยเกิร์ต – ทำมาจากนม
- ปูอัด – เนื้อไม่ได้ทำมาจากเนื้อปู แต่ก็ทำมาจากเนื้อปลา
- เพศสัมพันธ์ – กินไม่ได้! เอ้ยหมายถึง ไม่ควรมีเพศสัมพันธ์ในระหว่างกินเจ! เพราะแท้จริงแล้วเป็นการถือศีล ให้สำรวมกายใจ นุ่งขาวห่มขาว
- เครื่องสำอางค์ – กินไม่ได้! งดทาปาก แต่งหน้าด้วยก็ดี เพราะเป็นช่วงสำรวมจิตใจเช่นกัน!
- บุหรี่ สุรา – ไม่ได้เด็ดขาด! ผิดศีลจ้า!
เมื่อรู้กันแล้วว่าอะไรกินได้ไม่ได้ ก็นำไปปฏิบัติกันด้วยนะ จะได้รับบุญ รับสุขภาพดี ๆ กันไปแบบเต็ม ๆ ในเทศกาลกินเจ ปี 2563 นี้!
สรุปส่งท้าย! ว่าบุญ!
กินเจ ก็คือ เทศกาลการถือศีลตามความเชื่อของชาวจีน ที่เรียกว่า “เก้าอ๊วงเจ” ที่เชื่อว่าเป็นการกินเจ กินผักเพื่อสักการะ เทพทั้ง 9 องค์ ที่ลงมาโปรดสัตว์บนโลกมนุษย์ ความสำคัญของการกินเจ ก็คือ การกินโดยไม่เบียดเบียนผู้อื่น ก็คือ ไม่ต้องไปฆ่าใครเพื่อนำมากิน และไม่เบียดเบียนตนเอง โดยการไม่กินเนื้อสัตว์ และสิ่งมึนเมา อันทำร้ายสุขภาพตัวเอง…
เทศกาลกินเจ 2563 นี้ เริ่มวันที่ 17 ตุลาคม – วันที่ 25 ตุลาคม 2563 ไปชวนเพื่อนที่ท้องผูกมากินเจกัน! หรือใครที่ชอบทานผักอยู่แล้ว ก็มาถือศีลกันเถอะนะ ได้ทั้งสุขภาพ ได้ทั้งบุญด้วย!
