“ครูวิถีใหม่ ใส่ใจดิจิตัล สร้างสรรค์ คุณธรรม ประจำชาติ” คำขวัญวันครู ปี 2564 โดย พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี สื่อให้เข้าใจได้ว่า 16 มกราคม วันครูแห่งชาติ ในปีนี้ไม่เหมือนกับปีก่อน ๆ ที่ผ่านมา เนื่องด้วยสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ส่งผลทำให้ในปีนี้เด็ก ๆ อาจจะไม่มีโอกาสได้มอบ ดอกไม้ไหว้ครู ให้แก่ครูบาอาจารย์ด้วยตนเอง เหตุเพราะมีการปรับเปลี่ยนรูปแบบการเรียนการสอนมาเป็นการเรียนออนไลน์ เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงและลดโอกาสการแพร่ระบาดใหม่ของโรคโควิด-19
ทำให้วันครูในปี 2564 นี้ส่วนใหญ่จะเป็นการจัดแบบ “New Normal” แต่ทางเรา Ruay ก็เชื่อว่าเด็ก ๆ ยังคงได้แสดงออกและระลึกถึงพระคุณของครูบาอาจารย์กันได้ในแบบสร้างสรรค์เหมือนเช่นเดิม แต่สำหรับผู้ใหญ่หลาย ๆ ท่าน คงหลงลืมกันไปบ้างแล้ว เพราะเรียนจบกันมานาน เอาเป็นว่าเพื่อเป็นการตอกย้ำความสำคัญในวันครูนี้ เราไปดูความสำคัญ และทำความรู้จักกับ ดอกไม้ไหว้ครู ว่ามีดอกอะไรบ้าง และความหมายของดอกไม้วันไหว้ครู คืออะไร ถ้าใครยังไม่รู้ หรือลืมไปแล้ว เรามาทบทวนไปพร้อม ๆ กันเลย
ความสำคัญของ “วันครูแห่งชาติ”
วันครูแห่งชาติ (Teachers’ Day) ของประเทศไทยเรานั้น ตรงกับวันที่ 16 มกราคม ของทุก ๆ ปี จุดประสงค์ในการมีวันครูนี้ ก็เพื่อให้นักเรียนได้ระลึกถึงพระคุณของครูบาอาจารย์ แม่พิมพ์ พ่อพิมพ์ของชาติที่ได้อบรมสั่งสอนเรามาตั้งแต่เล็ก ทำให้เราเป็นคนดีรู้วิชา เพราะฉะนั้นครูจึงเป็นบุคคลที่สำคัญอย่างมากในวงการศึกษา เป็นบุคคลที่สังคมไทยให้การยกย่องเสมือนพ่อแม่คนที่ 2 ของศิษย์ ทั้งในด้านวิชาการ และประสบการณ์ รวมทั้งเป็นอาชีพที่ถือว่ามีความเสียสละเพื่อส่วนรวมอย่างมาก
โดยงานวันไหว้ครูในปัจจุบัน ได้ถูกปรับปรุงเปลี่ยนแปลงกิจกรรม เพื่อให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมไทยตลอดเวลา รวมถึงสิ่งของที่ใช้ในพิธีไหว้ครู หรือ ดอกไม้ไหว้ครู ก็ถูกเปลี่ยนแปลงไปตามยุคตามสมัย โดยในปัจจุบันรูปแบบการจัดงานวันครูแบ่งออกเป็น 3 กิจกรรมหลัก ๆ ดังนี้
- กิจกรรมทางศาสนา
- พิธีรำลึกถึงครูบาิจารย์ โดยมีพิธีปฏิญานตน รวมไปถึงการกล่าวระลึกถึงพระคุณของครู
- กิจกรรมจัดเพื่อความสามัคคีระหว่างผู้ปกครองกับคุณครู อาจจะเป็นการแข่งขันกีฬาเพื่อความสามัคคี หรืองานเฉลิมฉลองต่าง ๆ
และล่าสุดในปี 2564 นี้ ได้ปรับรูปแบบการจัดงานวันครูเพื่อรองรับกับสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโควิด-19 โดยคำนึงถึงความปลอดภัยและสุขภาพของผู้เข้าร่วมงานวันครู จากเดิมที่มีการรวมตัวของคนจำนวนมาก เป็นการจัดวันครูออนไลน์ ภายใต้แนวคิด “พลังครูไทยวิถีใหม่ ฉลาดรู้เท่าทันดิจิทัล” สอดคล้องกับคำขวัญวันครูที่ทางนายกรัฐมนตรีมอบให้ และมีการมอบหมายให้โรงเรียนต่าง ๆ พิจารณาจัดงานวันครูตามความเหมาะสมกับบริบทและสถานการณ์นั่นเอง
“ครู” ผู้ถ่ายทอดความรู้ให้แก่ศิษย์
ทุกวันที่ 16 มกราคม ของทุกปี เราถือว่าเป็นวันครู วันที่กำหนดขึ้นเพื่อให้ลูกศิษย์ทั้งหลายได้ระลึกถึงพระคุณของครูบาอาจารย์ ที่ได้สอนสั่งอบรมวิชาให้ และพูดมาถึงตรงนี้แล้วก็ขอเจาะลึกลงไปอีกหน่อยเกี่ยวกับคำว่า “ครู”
คำว่า “ครู” หมายถึง ผู้สั่งสอนศิษย์ หรือผู้ถ่ายทอดความรู้ให้แก่ศิษย์ ซึ่งมีผู้กล่าวว่า มาจากคำว่า ครุ (คะ-รุ) ที่แปลว่า “หนัก” อันหมายถึง ความรับผิดชอบในการอบรมสั่งสอนของครูนั้น นับเป็นภาระหน้าที่ที่หนักหนาสาหัสไม่น้อย เรียกว่า กว่าคนคนหนึ่งจะเติบโตเป็นผู้มีวิชาความรู้ และเป็นคนดีของสังคม
ผู้เป็น “ครู” จะต้องทุ่มเทแรงกายและแรงใจไม่น้อยไปกว่าพ่อแม่เลย หลายคนอาจจะเคยได้ยิน “เพลง พระคุณที่สาม” ที่ร้องว่า “พระคุณที่สามงดงามแจ่มใส แต่ว่าใครหนอใครเปรียบเปรยครูไว้ว่าเป็นเรือจ้าง” ซึ่งนั่นก็หมายถึง ครู นั่นเอง กล่าวคือ พระคุณที่ 1 และ 2 ก็คือ คุณพ่อ กับ คุณแม่ ส่วนพระคุณที่ยิ่งใหญ่ไม่แพ้กัน ก็พระคุณที่ 3 ของครู นี่เอง
ทำความรู้จัก 4 ดอกไม้ไหว้ครู ความหมายมงคล
หากเราพูดถึงวันไหว้ครู หลาย ๆ คนก็จะนึกถึง “พานไหว้ครู” ที่ประดับประดาไปด้วยดอกไม้ธูปเทียน แต่ด้วยยุคด้วยสมัยที่เปลี่ยนแปลงไปทำให้ในระยะหลังมานี้ เด็ก ๆ เริ่มมีความคิดสร้างสรรค์มากขึ้น กล้าที่จะคิดและแสดงออก ทำให้ในแต่ละปีเราจะได้เห็นพานหน้าตาแปลกๆ รวมไปถึงการใช้รูปภาพกับข้อความ ปนความน่ารัก หรือตลกอยู่บ่อยครั้งบนโลกโซเชียล ที่ถือเป็นการแสดงความเคารพต่อครูบาอาจารย์แบบ New Normal ที่สร้างสีสันได้เป็นอย่างมากเลยทีเดียว
อีกทั้งยังมีการนำ ดอกกุหลาบ ดอกลิลลี่ หรือดอกไม้ที่สื่อถึงความรักมาไหว้ครูบ้าง ซึ่ง Ruay ต้องบอกว่าก็ไม่ใช่เรื่องผิดอะไร แต่ถ้าจะเอาความรู้กันแบบถูกต้อง ดอกไม้ไหว้ครู ที่นิยมกันมี 4 ชนิด ซึ่งแต่ละชนิดก็ล้วนแล้วแต่มีความหมายอันเป็นมงคล ดังนี้
ดอกเข็ม
เป็นสัญลักษณ์แทนความแหลมคมประดุจเข็ม เปรียบดั่งสติปัญญาที่มีความเฉียบคมราวเข็ม ประหนึ่งเป็นอาวุธที่จะใช้ป้องกันตัวได้ในทุกโอกาส ดังนั้น คนโบราณจึงถือเอาเป็นเคล็ดว่า ถ้าใช้ดอกเข็มไหว้ครู นอกจากมีสติปัญญาที่มีความเฉียบคมแล้ว จะทำให้ชีวิตมีความสดชื่นเหมือนรสหวานของดอกเข็ม
ดอกมะเขือ
เป็นสัญลักษณ์แทนความสะอาดบริสุทธิ์ของจิตใจ ความเคารพ อ่อนน้อมถ่อมตน เพราะโดยธรรมชาติของต้นมะเขือ เมื่อมีดอกและจะออกผลจะโค้งลงเหมือนผู้อยู่ในอาการแสดงความเคารพ หรือคารวะ ในขณะที่ดอกมะเขือดอกใดชี้ดอกขึ้นเหมือนดอกไม้ชนิดอื่น ดอกนั้นจะไม่ให้ผล เพราะจะเน่าร่วงหล่นไป เหมือนบุคคลที่ขาดความอ่อนน้อมถ่อมตน ขาดความเคารพ ก็จะหมดโอกาสที่จะได้รับการถ่ายทอดความรู้จากครู
ข้าวตอก
เป็นสัญลักษณ์ของความมีระเบียบวินัย หากใครสามารถทำตามกฎระเบียบ เอาชนะความซุกซนและความเกียจคร้านของตัวเองได้ บุคคลนั้นก็จะเป็นเหมือนข้าวตอกสีขาวที่ถูกคั่วออกจากข้าวเปลือก แต่หากใครที่ทำตามใจตัวเอง โดยไม่สามารถควบคุมตัวเองได้ บุคคลนั้นก็จะเป็นเหมือนข้าวเปลือกที่ถูกคั่ว แต่ไม่มีโอกาสได้เป็นข้าวตอก
หญ้าแพรก
หญ้าแพรก ถือเป็นหนึ่งใน ดอกไม้ไหว้ครู ที่เป็นสัญลักษณ์ของความอดทน เนื่องจากคุณสมบัติพิเศษของหญ้าแพรก แม้ว่าอากาศจะแห้งแล้งจัดจนต้นไม้ทั้งหลายตายไป แต่หญ้าแพรกก็ยังทนอยู่ได้ไม่ตาย หรือแม้กระทั่งถึงฤดูฝน ฝนตก เกิดน้ำท่วมขังต้นไม้ที่ชอบน้ำก็ชูยอดเขียวชอุ่ม ส่วนต้นไม้ที่ไม่ชอบน้ำก็เน่าตาย แต่หญ้าแพรกก็ยังอยู่ได้ไม่ตายเช่นกัน และความอดทนนี่เองเป็นคุณสมบัติที่ศิษย์ทุกคนควรมี ดังนั้น คนโบราณจึงถือเอาเป็นเคล็ดว่า ถ้าใช้หญ้าแพรกไหว้ครูแล้ว สติปัญญาของเด็กจะเจริญงอกงามและมีความเพียรอดทนเหมือนหญ้าแพรกนั่นเอง
ดอกไม้ที่คนไทยนิยมปลูกในบ้าน หรือนำไปไหว้พระเพื่อความเป็นสิริมงคลได้แก่ ดอกบัว กุหลาบ กล้วยไม้ ดาวเรือง ฯลฯ นอกจากนั้นก็ยังมี ดอกไม้ไหว้พระ อีกหลายชนิด ใครที่อยากไหว้ให้ถูกต้องควรรู้ก่อนซื้อดอกไม้มาไหว้พระ
ดอกไม้ที่ไม่นิยมปลูกในบ้าน หรือไม่นำไปไหว้พระหรือไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่าง ๆ เนื่องจากดอกไม้เหล่านี้เป็น ดอกไม้มีพิษ เช่น ดอกหน้าวัว ดอกชวนชม ดอกเบญจมาศ ดอกเพชฌฆาตสีทอง ฯลฯ
ถ้าอยากเสริมดวงเรื่องการเงิน การงาน ความมั่นคง ควรปลูกดอกไม้หรือต้นไม้ประเภทที่ทนทานหรือมีชื่อมงคล เช่น ต้นออมเงินออมทอง ต้นนางกวัก ว่านรวยไม่เลิก ฯลฯ สามารถไปซื้อ ต้นไม้มงคล เหล่านี้มาปลูกได้
อานิสงค์ของ “การไหว้ครู”
เชื่อกันว่า ผู้ที่ไหว้ครู หรือบูชาพระคุณของครู ด้วยความเคารพนับถือยกย่อง บุคคลผู้นั้นย่อมจะได้ผลดีสูงสุด เป็นผู้มีโอกาสได้รับการถ่ายทอดวิชาความรู้จากครูเต็มที่ สามารถใช้ความรู้ที่ได้เล่าเรียนมานั้นให้เกิดประโยชน์ทั้งแก่ตนและผู้อื่น
เมื่อศิษย์อ่อนน้อมถ่อมตนเสมอต้นเสมอปลาย ครูจะยิ่งเมตตา กรุณาศิษย์มากขึ้น สิ่งที่ศิษย์ทำผิดพลาดครูจะคอยตักเตือน ทำให้ศิษย์ไม่มีโอกาสทำในสิ่งที่ไม่ดี ด้านความรู้และวิทยาการต่าง ๆ ที่ครูได้มอบให้ ศิษย์จะสามารถนำความรู้เหล่านั้นไปต่อยอดเพิ่มเติม และเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานต่อไปในอนาคตได้อย่างต่อเนื่อง
สรุป ดอกไม้ไหว้ครู
ครู เป็นอาชีพที่ถือว่ามีความเสียสละเพื่อส่วนรวมอย่างมาก ทุกวันที่ 16 มกราคม ของทุก ๆ ปีจึงมีการจัดวันครูแห่งชาติ และการไหว้ครูเกิดขึ้น เพื่อให้ได้ระลึกถึงพระคุณของครูบาอาจารย์ แม่พิมพ์ พ่อพิมพ์ของชาติที่ได้อบรมสั่งสอนเรามาตั้งแต่เล็ก
ดอกไม้ไหว้ครู ที่นิยมนำมาไหว้ครู ก็ได้แก่ ดอกเข็ม ดอกมะเขือ ข้าวตอก และหญ้าแพรก โดยงานวันไหว้ครูในปัจจุบัน ได้ถูกปรับปรุงเพื่อให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมไทยตลอดเวลา รวมถึงสิ่งของที่ใช้ในพิธีไหว้ครู หรือ ดอกไม้ไหว้ครู ก็ถูกเปลี่ยนแปลงไปตามยุคตามสมัย ทำให้ในแต่ละปีเราจะได้เห็นพานหน้าตาแปลก ๆ หรือดอกไม้ชนิดอื่น ๆ มาไหว้กันอย่างสร้างสรรค์
Ruay เชื่อว่าสุดท้ายแล้ว ถึงแม้อาชีพครูจะเปรียบเสมือนเรือจ้างที่มีหน้าที่ส่งศิษย์ให้ถึงฝั่งฝันแห่งความสำเร็จ ซึ่งครูมีหน้าที่เป็นผู้แจวเรือที่ดีแล้ว นักเรียนต้องเป็นผู้โดยสารเรือที่ดีด้วย ถึงจะพากันไปสู่จุดหมายได้อย่างรวดเร็วและปลอดภัย ถึงฝั่งฝันได้อย่างงดงาม
ขอบคุณภาพบางส่วนจาก facebook
บทความแนะนำอื่นๆที่เกี่ยวข้อง
